واکنش کدخدایی به اظهارات حجاریان درباره تحریم انتخابات ها از سوی اصلاح طلبان

نظارت استصوابی شورای نگهبان از هنگامی که در مجلس پنجم ، نمایندگان سرگرم بررسی و تصویب آن به جای نظارت استطلاعی بودند، محل مناقشه احزاب و شخصیت های سیاسی وقت بود که تاکنون این مناقشه پا برجاست به طوری که حجاریان با تردید از شرکت اصلاح طلبان درانتخابات سخن می گوید اما در مقابل کدخدایی اصلاح طلبان را برای شرکت یا عدم شرکت مخیر می داند.

به گزارش صدای ایران نمایندگان مجلس پنجم در دهه هفتاد که اکثریت آن با طیف راست سنتی که امروزه به اصول گرایان در ادبیات سیاسی کشورمان تغییر نام یافته اند، همراه بود ، طرح مناقشه برانگیزی را برای افزایش اختیارات شورای نگهبان قانون اساسی از تصویب خود گذرانده اند که دامنه مناقشات آن همچنان تا به امروز گسترده است.

شاید علی اکبر ناطق نوری و حسن روحانی که در آن دوره (1374 - 1378) ریاست و نایب رییسی مجلس شورای اسلامی را برعهده داشتند هرگز تصور نمی کردند که این طرحی که تحت ریاست آنان به تصویب می رسد روزی خود پرسشگر آن باشند و حتی فراتر از آن وجود چنین مصوبه ای سبب احراز نشدن صلاحیت آیت الله فقید اکبر هاشمی رفسنجانی برای انتخابات ریاست جمهوری ، حجت الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی در انتخابات مجلس خبرگان رهبری و نیز ده ها شخصیت سیاسی و مذهبی دیگر در کشور شود.

البته پس از عدم احراز صلاحیت آقای سید حسن خمینی از شورای نگهبان عباسعلی کدخدایی آن هنگام در مصاحبه ای گفته بود آقای سید حسن خمینی رد صلاحیت نشدند، ایشان در آزمون علمی شرکت نکردند، پس سهم او را گردن ما نگذارید، چون ایشان دعوت به آزمون شدند - البته آن موقع من عضو شورای نگهبان نبودم- ولی برای آزمون تشریف نیاوردند. این مثل این است که شما وقتی برای امتحان کنکور دعوت می‌شوید، روز جمعه حاضر‌ نشوید، در این صورت آیا جزو ردی ‌های کنکور محسوب می‌شوید؟ بله، البته دانشگاه نمی روید.

سخنگوی شورای نگهبان دوم مرداد 1395 در مورد چرایی رد صلاحیت برخی چهره‌ها مانند سید حسن خمینی، مینو خالقی و مرحوم آیت الله هاشمی ، گفته بود : اطلاع ‌رسانی خوبی در این رابطه انجام نشده و من با این موضوع که اقدامات شورای نگهبان کارشناسی نبوده موافق نیستم. قطعا شورای نگهبان بر اساس مستندات، پرونده‌های افراد را بررسی می‌ کند. سعی کردیم که دلایل رد صلاحیت را خدمت همه کسانی که نامزد بودند اعلام کنیم. در این دوره به خود افراد ابلاغ شده است و اینکه گفته می‌شود شورای نگهبان کار کارشناسی را انجام نمی‌ دهد، انصاف نیست.

در نظارت استطلاعی که تا انتخابات مجلس پنجم و ریاست جمهوری هفتم به قوت خود باقی بود بررسی صلاحیت کاندیداهای مناصب نمایندگی ، ریاست جمهوری و نمایندگی خبرگان رهبری با استعلام از ارگان هایی نظیر نیروی انتظامی ، وزارت اطلاعات و نهادهای قضایی احراز یا رد می شد اما با تصویب نظارت استصوابی در مجلس پنجم از آن پس، شورای نگهبان قانون اساسی این اختیار را یافت که علاوه بر این اطلاعات دریافتی از این ارگان ها ، صلاحیت کاندیداها را بنا به تشخیص استصوابی شورا تایید یا رد کند. 

شورای نگهبان به موجب مصوبه مجلس پنجم که اکثریت نسبی آن در اختیار راست سنتی یا محافظه‌ کاران بود صاحب حق «نظارت استصوابی» شد و طبق تفسیری که این شورا از این قانون می کند خود را موظف به ارایه مدرک و پاسخ به هیچ نهادی در برابر تصمیم ‌های خود نمی داند. 

بسیاری از حقوق دانان و شخصیت های اصلاح ‌طلب با استناد برخی اصول قانون اساسی که همه نهادها را برابر مردم یا نمایندگان آنها پاسخگو می‌ داند، معتقدند شورای نگهبان از چنین حقی برخوردار نیست و باید در برابر تصمیم های خود، به ‌ویژه در مواردی که صلاحیت نامزدهای انتخاباتی را تایید نمی‌ کند، دلایل متقن و کافی ارایه کند. 

در زمان دولت اصلاحات وزارت کشور در سال ۱۳۸۱ برای رفع ابهام در تفسیر قانون انتخابات مصوب مجلس پنجم، لایحه تغییر قانون انتخابات را به مجلس ارایه کرد که طبق آن نظارت استصوابی حذف می ‌شد و درصورت تصویب آن، شورای نگهبان حق نداشت بدون در اختیار داشتن مدارکی از دستگاه‌های مسئول (وزارت اطلاعات، قوه قضاییه و نیروی انتظامی) صلاحیت داوطلبان را رد کند.

عباس علی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان که بارها در این ارتباط از اجرای قانون توسط این شورا در زمینه نظارت استصوابی سخن گفته بود این بار نیز در واکنش به اظهارات اخیر سعید حجاریان که گفته بود با وجود نظارت استصوابی و احتمال رد صلاحیت گسترده اصلاح طلب ها در انتخابات پارلمانی دور یازدهم و ریاست جمهوری دور سیزدهم زمینه برای شرکت اصلاح طلبان وجود ندارد و به همین خاطر در انتخابات شرکت نخواهند کرد ، می گوید : شرکت یا عدم شرکت کاندیداهای اصلاح طلبان در انتخابات به خودشان بستگی دارد.

پاسخ وی به خبرنگار ایرنا درباره این که برخی می گویند با توجه به رد صلاحیت گسترده اصلاح طلبان در دوره های گذشته ، اگر در انتخابات 98 مجلس یا 1400 ریاست جمهوری هم وضع به همین منوال باشد در انتخابات شرکت نخواهیم کرد، گفت: آنها خودشان می دانند که شرکت کنند یا نه ، ولی شورای نگهبان وظیفه قانونی خود را انجام داده و در آینده هم بر اساس وظایف قانونی خود عمل می کند.

سخنگوی شورای نگهبان به صراحت می گوید: این شورا خیلی توجهی نخواهد کرد به این که برخی افراد می گویند در انتخابات شرکت می کنیم یا شرکت نمی کنیم. بهتر است همه به قانون تمکین کنیم و هر چه قانون می گوید و براساس قانون حرکت کنیم.