خاطرات آیت الله هاشمی رفسنجانی(ره)
صدای ایران - خاطرات آیت الله هاشمی رفسنجانی در روز 22 بهمن
استقبال هاشمی از خبر ولایتی درباره اعراب / عراق چگونه در حمله به چزابه شکست خورد؟
سال 1360
سال 1360
امروز تمام وقت در خانه ماندم. مطالعه کردم. وزیر دفاع پیش از ظهر آمد و از موفقیتهای‌گروه فنی، در راه انداختن کارخانه‌های مهم و ساختن قطعات و تولیدمهمات توپهای 130 و155 و خمپاره‌های 60 و 81 و باطری و تعمیر موشک‌فونیکس گفت و توقع داشت تشویق‌کنم. پذیرفتم.
بعدازظهر، دکتر ولایتی وزیر خارجه آمد و از اینکه واحد نهضتها و مجلات عربی و خارجی‌و برنامه برون مرزی، گاهی با اصول سیاست خارجی تناقض پیدا می‌کند و برنامه‌ها را به هم‌می‌زند، گله داشت. بنا شد فکری برای این مشکل بشود. به نظر می‌رسد، راه حل این است که‌اینها نظر وزرات خارجه را مراعات کنند و از تمایل بعضی از شیوخ عرب، به گرمی روابطشان با ما مطالبی گفت. قرار شد، تعقیب کنم. به ایشان گفتم از اظهار تمایل آنها نسبت به پرداخت بعضی ازخسارات جنگ، استقبال شود. چون خیلی خیلی نیاز داریم، بناست یکشنبه به‌الجزایر برود. قرار شد، فردا در دفتر رئیس جمهور درباره برنامه سفرش صحبت کنیم.
احمد آقا تلفن کرد و گفت سپاه امروز بناست، علیه منافقین عملیاتی داشته‌باشد و خبرحمله عراق به تنگه چزابه، و شکست او و کشته شدن جمعی زیادی‌از عراقی ها و شهادت حدوددویست نفر از ما را داد. اعلان شد که ضربه کاری بر پیکر کادر مرکزی سازمان پیکار وارد آمده‌است.
گلایه ولایتی از خودسری‌ها سپاه در خارج از کشور! / پیغام خصوصی فرانسوی ها برای بهبود روابط
سال 1361
صبح زود دکتر ولایتی آمد و گزارشی از سفر به کره شمالی و سری لانکا داد و از خود سری‌عوامل واحد نهضت‌های [سپاه پاسداران] در کارهای خارج از کشور شکایت داشت وپیشنهادهائی از این دو کشور آورده بود.
صبح در اخبار چیزی از حمله دیشب نگفتند، با جبهه تماس گرفتم و معلوم شد نتیجه مطلوب به‌دست نیامده و بنا است پس از جمع‌بندی اعلام کنند. بالاخره معلوم شد، حمله موفق نبوده و تلفات‌هم داشته‌ایم: بیش از هزار مجروح و تعدادی اسیر و شهید. میدان جنگ دشت باز است و دشمن‌کانال و خندق و میدان‌های مین و مانع سیم خاردار و سنگر ایجاد کرده است.
وزیر امور خارجه فرانسه عازم بغداد شده ولی روزنامه لوموند به نوعی انتقاد از سیاست فرانسه کرده و هم از ضعف بغداد گفته. با پیام‌های خصوصی، فرانسوی ها از ما خواسته‌اند که روابط راترمیم کنیم. یاسر سخت تب کرد. به دکتر مراجعه کردیم، آنژین است. ولی داروی زیادی داده‌است.
راهپیمایی عظیم ۲۲ بهمن زیر تهدید بمباران / شرط امام برای زدن شهرهای عراق چه بود؟
سال 1362
تمام روز در منزل بودم. حدود طلوع‌فجر، آقای دانیالی از نخست وزیری، تلفنی اطلاع داد که‌ساعت پنج و نیم صبح، عراقیها با سه موشک به دزفول حمله کرده‌اند. یکی از موشکها به‌بیمارستان افشار خورده است. نزدیک ساعت هفت، از صداوسیما درباره پخش خبر مشورت کردند. من هم با نخست وزیر مشورت کردم. قرار شد پخش شود و شد.
فرماندهان سپاه بعد از ملاقات با امام به منزل ما آمدند و گفتند که امام نظرشان این است ، مقابله به مثل از طرف ما با اخطارهای مکرر و با مهلت 24 ساعته برای خروج مردم از شهرها انجام شود. من هم تأیید کردم و مراتب را به نیروی زمینی اطلاع دادم. رئیس جمهور در مشهد، ضمن سخنرانی گفته بودند که ساعت چهار بعد از ظهر امروز می‌زنیم. با ایشان تماس گرفتم. ایشان اصرار بر نظر خودشان داشتند و دوباره با امام تماس گرفتیم و باز تأکید امام بر مهلت را به مشهد گفتم و قرار شد، ایشان هم رسما برای فردا صبح اعلام نمایند.
با [سرهنگ هوشنگ صدیق] فرمانده نیروی هوایی برای روشن کردن فضای بصره در امشب‌صحبت کردم. گفت، خطر دارد. منصرف شدیم. با فرماندهان سپاه درباره عملیات آینده و زمان‌اعلان آنها مذاکره کردیم.
احمد آقا که در مراسم [راهپیمایی 22 بهمن] امروز، پیام مفصل امام را قرائت کرده بود، ناهار به خانه ما آمد و گفت جمعیت راهپیمایان خیلی زیاد و بی‌سابقه بود. ضدانقلاب از مردم خواسته‌اند که از خانه‌ها بیرون نیایند و این اجتماع عظیم، تأیید مردمی خوبی برای انقلاب است.
نزدیک ظهر، خبر دادند که عراقیها دو موشک دیگر در ساعت یازده صبح به دزفول زده‌اند.مجموعا حدود 8 شهید و 100 مجروح داشته‌ایم. عجیب است که پنج موشک را به یک شهرزده‌اند؛ با اینکه یازده شهر را تهدید کرده‌اند.
عصر آقای [عبدالمجید] معادیخواه آمد و راجع به فعال شدن بنیاد تدوین تاریخ انقلاب کمک‌می‌خواست. عفت و فاطی برای تماشای نمایشگاه آثار هنری خانم‌های حزب [جمهوری اسلامی]رفتند و با خانم مطهری و خانم عراقی برگشتند. سپس به هتل استقلال برای شرکت در مراسم پایانی‌برنامه مهمانان خارجی دهه فجر رفتند.
امشب، خبر انجام عملیات نفوذ به خاک عراق در نزدیکی سد در بندی‌خان پخش شد. اگر سدرا بگیریم، مشکل اقتصادی و روانی عظیمی به عراق وارد خواهد شد. لابد عراق عکس‌العمل‌وحشیانه‌ای ابراز خواهد کرد. 15 کیلو متر بدون برخورد با موانع پیش رفته‌ایم و به شرق دریاچه سدرسیده‌ایم. هلی‌برد عراقیها را خنثی کرده‌ایم و چند نفر از آنها را به اسارت گرفته‌ایم.
تعجب حاج احمد آقا از جمعیت راهپیمایی ۲۲ بهمن / اظهار دلتنگی ربانی املشی در تماس با هاشمی
سال 1363
تمام روز در منزل بودم. مطالعه و استراحت داشتم. بچهها به آبعلی رفتند، [در منزل] تنهاماندم. ظهر، احمد آقا آمد. برای قرائت پیام امام [به مناسبت روز 22 بهمن] به میدان آزادی رفته بود. از کثرت جمعیت [شرکت کننده در] راهپیمایی [22 بهمن] تعجب کرده بود. اصرار داشت که‌با هلی‌کوپتر [از حضور مردم در راهپیمایی]، فیلم گرفته شود.
تلفنی با صداوسیما صحبت کردم. معلوم شد که ارتش به خاطر مسائل امنیتی، مانع پرواز بر فراز جایگاه است. با ارتش صحبت کردم، قرار شد اجازه داده شود.
ناهار را از دفتر امام آوردند. شب، بیشتر وقتم را به تماشای برنامه‌های تلویزیون گذراندم. ازحال آقای ربانی [املشی] سوال کردم؛ فتح‌الله ـ فرزندشان ـ گفت کمی درد دارد و خیلی اظهار دلتنگی می‌کند.
اخبار متناقض از ام الرصاص به هاشمی /اعزام حسن روحانی برای بررسی میدانی
سال 1364
ساعت چهار صبح با صدای توپهای ضد هوایی اهواز از خواب بیدار شدم و دیگر نخوابیدم و به نوشتن اطلاعیهها و گرفتن اخبار میدان جنگ پرداختم. اطلاع رسید که قرارگاه نجف، دیشب نیروهای خود را از جزیره ام الرصاص عقب کشیده، ولی آقای [محسن] رضایی از این خبر اظهار بیاطلاعی کرد و ضمناً اطلاع داد که دیشب دومین پایگاه موشکی عراق در فاو را تصرف کرده‌ایم و مشغول تحکیم مواضع دفاعی هستیم. وضع تهاجمی خوب است ولی مواضع دفاعی هنوز مستحکم نیست و خواست که از امکانات ارتش در جلب توجه ارتش عراق به نقاط دیگر جبهه استفاده شود.
با رئیسجمهور نتیجه عملیات را در میان گذاشتم. اعلامیههای چهارم و پنجم قرارگاه را نوشتم و منتشر کردیم. اطلاع پیشرفت در محور فاو را دادیم. تا امروز صبح به خاطر گمراه کردن دشمن به هدف حمله، از این محور چیزی نگفته بودیم. آقایان سرهنگ سهرابی و سرهنگ کهتری، طرح عملیات در منطقه نفت شهر و مندلی را آوردند. ظهر آقای صیاد [شیرازی] آمد. با اینکه در انجام عملیات ناموفق بوده، روحیهاش خوب است و وعده داد که فردا برای تصرف جزیره بوارین توسط لشکر 77 اقدام خواهد کرد.
عصر سایت هاگ در منطقه فعال شد و مدعیاند ده [فروند] هواپیمای عراقی را ساقط کرده‌اند. آقایان [محسن] رفیق‌دوست و [علی] شمخانی از خط مقدم آمدند و از دفع پاتکهای عراق و تثبیت موقعیت و برنامه عملیات امشب گفتند. دکتر روحانی را به قرارگاههای فرعی فرستادم که از نزدیک وضع آنها را بررسی کنند. آقای [محسن] رضایی از استحکام نسبی در غرب اروند راضی است ولی از اشکالات انتقال وسایل سنگین مینالد. راهپیمایی امروز با شرکت بی نظیر مردم برگزار شده که مایه قدرت و استحکام نظام است.
تهدید صدام برای بمباران بیت مراجع کشور / آیت الله خامنه ای شخصا به قم رفتند
سال 1365
راهپیمائی [۲۲بهمن] با شرکت انبوه مردم حتی در شهرهای مکرر بمباران شده، بیش از حد انتظار انجام شد. ارزش سیاسی بالائی دارد. ضمن راهپیمائی‌ها، هواپیماهای عراق به چند شهر منجمله تهران و قم حمله کردند، ولی مردم رشادت به خرج داده و با دست‌های افراشته و شعار جنگ جنگ تا پیروزی و استقبال از شهادت با آن مواجه شده‌بودند، خیلی مهم است.
آقای رفیق‌دوست آمد. علت تاخیر سفر به کره شمالی را که برای گرفتن موشک بیشتر بایستی انجام شود، گفت خیال می‌کند به علت اختلاف دو جریان نظامی و بازرگانی در کره است، ولی احتمال فشار روسها هم هست. گفت پانصد موشک تاو –که آخرین محموله آمریکایی‌هاست- از نوع قدیمی و عمدتاً معیوب است؛ برخلاف قرار که بایستی از آخرین محصول کارخانه باشد. این سند شیطنت و پستی آمریکایی‌هاست.
عصر برای سخنرانی در مراسم ختم برنامه‌های مهمانان دهه‌فجر به هتل لاله رفتم۱. فاطی هم با من آمد و شب با عفت و خانم مطهری در مراسم بودند.
شب با دیگر سران قوا مهمان احمدآقا بودیم. امام هم شرکت نمودند. درباره سفر دکتر ولایتی به شوروی مذاکره شد. قرار شد با قبول شرط حضور وزیر خارجه شوروی در استقبال و دادن ملاقات با گورباچف و نخست وزیرشان بروند. گویا مایل نیستند این شرط‌ها را بپذیرند. نظر امام این بود که اگر از موضع ضعیف با روسها برخورد کنیم، سفر هم کم نتیجه و احتمالاً مضر خواهد شد.
درباره جنگ شهرها مذاکره کردیم. همه قبول داشتیم که فشارها سخت است و ممکن است به صورت غیر قابل تحمل درآید، ولی چاره‌ای جز مقاومت و ادامه جنگ به نظر نرسید. فقط با توسعه امکانات موشکی برای مقابله به مثل و فشار درجبهه‌ها قابل تحمل است. قرار شد بحث ادامه یابد.
قرار شد آقای خامنه‌ای برای دیدن آیات به قم بروند که درعین بمباران در قم مانده‌اند. قبول شد که آمدن مهندس غربی به ایران برای تعمیر موشکهای فونیکس را بپذیریم. از طرف یکی از همین آمریکائی‌ها به مهدی‌نژاد، بدون هدف سیاسی و فقط به عنوان کسب و تجارت خودش پیشنهاد شده‌است.
امروز شرارت بمباران دشمن زیاد بوده‌است. شاید علت آن عملیات فتح چهار بوده که امشب در شمال عراق انجام داده‌ایم. دیر وقت به خانه آمدم. نیمه شب و صبح زود، عراق به تهران حمله کرد، ولی بمبها در بیرون تهران افتاد.
1- آقای هاشمی در این سخنرانی ضمن ابراز خرسندی از حضور مهمانان خارجی، از آنان خواست تا حقایق و واقعیت‌هایی را که در مدت اقامت خود در ایران درک کرده‌اند، برای ملت‌های خود بازگو کنند. ایشان با اشاره به راهپیمایی عظیم امت حزب‌الله در روز ۲۲ بهمن گفت: «خوشحالی ما این است که شما موفق شدید با یکی از حماسه‌های مردم ما از نزدیک آشنا شوید و قدرت اسلام را لمس کنید. من فکر می‌کنم به هیچ زبان و وسیله دیگری نمی‌شد عظمت روح اسلام و قدرت ایمان را آن‌طور که شما در خیابان‌ها مشاهده کردید، به نمایش گذاشت».
نظر هاشمی درباره راهپیمایی ۲۲ بهمن/دستور مقابله به مثل هاشمی با حمله هوایی عراق
سال 1366
در منزل بودم. وقت به مطالعه گذشت. کارها را از مجلس آورده بودم. محسن آمد. مقداری درباره ضرورت سرعت در ساخت موشک و سایر مسائل کاری‌اش صحبت کردیم. عصر اطلاع دادند که عراق به یک کارخانه ساصد [= سازمان صنایع دفاع] در شیراز حمله کرده است. دستور مقابله به مثل دادیم. راهپیمائی امروز خوب و پرجمعیت انجام شد.
دریادار ملک‌زادگان [فرمانده نیروی دریایی] اطلاع داد که دیشب یک کشتی نفتی را به عنوان تلافی زده‌اند. بچهها شب مهمان بودند و من تنهائی بیشتر با تلویزیون مشغول بودم.
آخر شب محسن آمد و اطلاع داد که فرد مشکوکی را در پشت بام مجاور خانه‌اش دیده که فرار کرده است. با پاسدارها رد پای او را تعقیب کردند. اما به جایی نرسیدند. احتمال قصد سرقت و یا موارد دیگر می‌رود. با بچهها آمدند و در منزل ما خوابیدند.
مذاکره سینمایی هاشمی با سید محمد خاتمی / شام هاشمی با رهبر اخوان المسلمین سودان
سال 1367
امروز راهپیمایی خوبی برگزار شد. مردم خیلی شرکت کرده بودند. دیشب و امروز برف و باران باریده. عصر آشیخ محمد هاشمیان آمد. درباره موقوفات شیخیه صحبت شد.
به هتل لاله رفتیم و در جلسه پایانی حضور مهمان های خارجی [دهه فجر] صحبت کردم 1. شام را با آنها خوردم. به نام من شام داده شده بود. بین جلسه و شام با آقای [سید محمد] خاتمی [وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی] درباره وضع فیلم ها و تبلیغات مذاکره کردیم و سر میز شام با رئیس اخوان المسلمین سودان صحبت کردیم . به خانه برگشتم .
آشیخ محمد را در خانه تنها گذاشته بودیم و او رفته بود. در گزارش ها اختلافات رهبران شیعه و سنی مجاهدین افغان اوج گرفته است.
1- آقای هاشمی روند پیروزی انقلاب اسلامی و توطئه هایی را که از ابتدای روزهای انقلاب از سوی شرق و غرب برای از بین بردن و یا کم اثر نمودن انقلاب اسلامی در جریان بوده است، تشریح کرد و گفت: «وقتی ما پیروز شدیم، نه شرق کمونیست ما را قبول داشت و نه غرب سرمایه دار. در داخل روشنفکر نماها و مرتجعین هر یک به طریقی با ما مخالفت می کردند. این روشنفکرنماها، اسلام منهای روحانیت را می خواستند. منافقین هم فکر اصلی شان مارکسیسم بود و می خواستند از اسلام به عنوان پل استفاده کنند . لیبرال ها هم همین طور بودند. آنها ولایت فقیه را به طور کلی منکر بودند. حتی وقتی مجلس خبرگان به ولایت فقیه رسید، آنها به فکر انحلال این مجلس افتادند و تهدید به استعفا می‌کردند.»
حضور پنج میلیونی مردم در راهپیمایی ۲۲ بهمن/هاشمی: در تخمین جمعیت اغراق می کنند!
سال 1368
تا ساعت ده صبح در منزل بودم. با ماشين به ميدان آزادي رفتيم. عفت و مهدي هم همراه من آمدند. در مراسم راهپيمایي سخنراني كردم . اجتماع با شكوهي بود. خبرنگاران تعداد شركت كنندگان در راهپيمائي را حدود پنج ميليون نفر در تهران حدس مي‌زنند، ولي به نظرم اغراق مي‌گويند، با اينكه پيش بيني شده بود هوا برفي است، آفتابي بود كه كمكي به راهپيمائي بود.
با هليكوپتر از ميدان به محل نمايشگاه بين‌المللي آمديم و از آنجا با ماشين به خانه برگشتيم. عصر احمدآقا آمد. جلد دوم جزوه و اشعار امام را آورد و مقداري در كيفيت سرودن اشعار با اصرار همسرش خانم فاطمه طباطبائي گفت و درباره طرح‌ها و برنامه‌هاي عمراني مرقد امام صحبت كرد و از درآمدها و مخارج مرقد گفت.
سخنرانی کوتاه در مراسم ۲۲ بهمن/دعوت از هاشمی برای حل بحران خلیج فارس
سال 1369
در گزارش‌ها مطلب مهمى نيست. تا ساعت ده صبح مطالعه مى‌كردم. همراه اعضاي خانواده به ميدان آزادى رفتيم. خواستيم در بين راه در راهپيمايى شركت كنيم كه نشد. اجتماع عظيمى بود. شركت مردم در راهپيمايى خوب است. سخنرانى كوتاهى نمودم. به خانه برگشتيم. فاطى و فائزه و بچه‌هايشان، امروز به كيش رفتند و ما فردا به آنها ملحق مى‌شويم.
رييس‌جمهور زامبيا اطلاع داده كه پس فردا، 13 فوريه - 24 بهمن - با سران الجزاير، يمن، اردن، سودان و فلسطين، نشستي در اردن براى بررسى راه‌هاى ختم بحران خليج فارس دارند. از من خواست كه اخبار پيشرفت كارم را به آنها اطلاع بدهم و حتى‌الامكان در جمع آنها شركت كنم و اگر حاضر به شركت نيستم، آنها را به ايران دعوت كنم. تلفنى با آقاى خامنه‌اى در اين خصوص مشورت كردم. قرار شد با آمدن آنها موافقت كنيم.
تظاهرات گرم مردم در سرمای 22 بهمن تهران
خاطره روز 22 بهمن سال 1370
ديشب برف آمده و امروز هم در شميران مىباريد و هوا سرد بود. براى شركت در مراسم راهپيمايى[بيست و دوم بهمن]، تا نزديك ميدان آزادى با ماشين رفتيم و در ميان مردم راهپيمايى كرديم. مردم خيلى پرشور برخورد نمودند. جمعيت خوبى آمده بودند و مراسم با حالى بود. من هم صحبت كوتاهى كردم.
با هليكوپتر از بالا اجتماع مردم در خيابانها را ديدم. در اين سرما، خيلى زياد شركت كردهاند. عفت و بچهها هم شركت كرده بودند و از كثرت جمعيت در اين سرما تعجب داشتند. سرشب حاجيه والده و همشيرهها - فاطمه و طيبه- آمدند. والده و طيبه با تعداي از بستگان، عازم سفر عُمره هستند. حال والده خوب است. مقدارى احوال‌پرسى كرديم. شام نماندند. در منزل محمد - همشيره زاده- قرار ديدار با ديگر بستگان دارند. والده و همشيره حاضر نيستند از روستاي بهرمان مهاجرت كنند و علاقهمند به زندگي روستايي با معاش كشاورزياند.
آقاى [محمود] واعظى تلفنى اطلاع داد كه براى كارشكنى در امر اجتماع سران اكو در تهران، وقت جلسه كشورهاى عضو مشترك المنافع را تغيير دادهاند كه سران آنها نتوانند به تهران بيايند؛ قرار شد براى حل مشكل پيگيرى شود.
گزارش وزیر نفت از پيشنهاد كمپانى‌هاى نفتى آمريكا
سال 1371
[آقاي غلامرضا آقازاده] وزير نفت آمد. براى سفر به اوكراين و جلسه اوپك نظر خواست و گزارش پيشنهادهاي قرار با كمپانى‌هاى نفتى آمريكا در خليج‌فارس براى بازسازى و تأسيس سكوهاى جديد را داد.
سفيران و نمايندگان خارجى مقيم ايران براى تبريك دهه فجر آمدند. سفير ليبى به عنوان مقدم‌السفرا صحبت خوبى كرد. من هم صحبت كردم و سياست خارجى و موفقيت‌هاى برنامه پنج‌ساله اول را توضيح دادم و در مقابل از اتهامات حمايت از تروريسم و خريد سلاح دفاع كردم.
[آقاي‌محمد سعيدي‌كيا]، وزير راه و ترابري و آقايان [حسن] شفتى، [مديرعامل شركت هواپيمايي هما]، محمد نبى نجاريان و رييس [شركت هواپيمايي ايران]ايرتور آمدند. گزارش كيفيت بروز سانحه هوايى مهرآباد را دادند و از اظهارات اتهام‌انگيز بعضى از جرايد اظهار نگرانى كردند. گفتم بايد از گزارش تحقيق دفاع شود. قرار شد دفتر بازرسى ويژه [رييس‌جمهور] هم در تحقيق شركت كند.
آقايان [محمدحسين] عادلى، [رييس‌كل بانك مركزي] و [اصغرفخريه] كاشان، [معاون ارزي] آمدند و گزارش وضع ارزى كشور را دادند؛ برخلاف گزارش‌هاي قبلى، اُفق خوبى ترسيم كردند، به گونه‌اى كه در سال 1372 مي‌توانيم مازاد داشته باشيم.
اخبار مرتبط
آخرین اخبار
